Emlak ilanlarında EİDS Sistemi Çözüm olur mu?
Hepimiz bir ev alırken olsun, her hangi bir taşınmaz alırken olsun, internet ilan siteleri üzerinden önce piyasada ki fiyatları araştırırız. Aradığımız ürünün özelliklerini filtreler, sonra benzer özelliklerdeki mülklerle kıyaslarız. Zaten insan beyni de kıyasla çalışmaz mı?
İlan sitelerinde öyle ilginç fiyatlar görebilirsinizki, şaşırmamak elde değil. Örnek verecek olursak, aynı site içerisinde benzer özelliklere sahip 3+1 lüks daire bir ilanda 7 milyon TL yazarken, başka bir mülk sahibi tarafından hem de aynı blokta ‘’sahibinden satılık’’ başlığı avantajıyla! 11 milyon TL olarak karşımıza çıkıyor.
Bir başka sorunda, aynı daireyi birden farklı 5 emlakçı farklı farklı fiyatlardan ilan girerek acaba bu dairede tek yetkili hangi emlak danışmanı diye vatandaşın kafasının karışmasına neden oluyor.
Pe ki, bu sorunlarla nasıl başa çıkacağız?
Devlet bir karar alarak EİDS denen bir sistem çıkarttı. Bu sistemin açılımı ‘’Elektronik ilan doğrulama sistemi ‘’ 15 Eylül 2024 tarihi itibari ile yürürlüğe giriyor. Yani artık fek ilan olmayacak.
31.12.2024 tarihine kadar test edilecek bu sistem, 1 Ocak itibari ile zorunlu olacak. Pe ki bu sistemin vatandaşa, devlete, emlak danışmanlarına ve sektöre ne faydası olacak artıları ne eksileri ne kısaca inceleyelim.
İnternet ilan portalı üzerinden ilan verecek kişi, ya mülk sahibinin sistem üzerinden yetkilendirdiği taşınmaz ticareti yetki belgeli ve sistemde kayıtlı emlak şirketi olacak.
Ya da Mülk sahibinin kendisi,birinci ve ikinci derece akrabası olan kişiler ilan verebilecek. Bu kontroller e-devlet üzerinden nüfus ve vatandaşlık işleri genel müdürlüğü tarafından onaylandıktan sonra ilan girilecek.
Yetkisiz emlak şirketleri veya yetkisiz kişiler mülk sahibinin onayı olmadan artık ilan giremeyecek. Buraya kadar normal görünüyor ancak normal olmayan şeyler var.
Örnek olarak bir mülk sahibi mülkünü birden fazla emlak işletmesine yetki verebilecek buda pazarda bilgi kirliliğine ve fazla ilana yine neden olacak.
Ne yazık ki ülke olarak bir şeyi tam olarak yapamıyoruz. Sonuçta yarım ve eksik işler maddi ve manevi zararlara neden oluyor.
Bu düzenlemede olması gereken bir mülkün tek sahibi varsa ancak bu mülkü pazarlamaya da tek emlakçı yetkili olmalı.ABD bu konuda dünyada örnek ülkelerin başında geliyor. Bir mülkü tek yetkili emlakçı pazarlayabiliyor.
Belki Türkiye buna hazır değil diyebilirsiniz. Ancak en azından şöyle olmalı. Bir mülk sahibi mülkünü ya kendi pazarlasın, yada birden fazla emlakçı yerine tek yetkili emlakçısını seçerek ona pazarlama yetkisini versin ki insanların da kafası karışmasın ve ilan kirliliği devam etmesin.
Yoksa büyük umutlarla çıkan,Türkiye tarihinde ilk defa 5 Haziran 2018 tarihinde yayımlanan Taşınmaz ticareti yönetmeliğinin kaç kere değişerek yayımlandığını tüm sektör biliyor.
Aynısı EİDS sisteminde de olmaması için, Ticaret Bakanlığını ve sektör temsilcilerini ortak akıl ile hareket ederek bu sorunun çözümüne katkı vermeye davet ediyorum.
Aksi takdirde karmaşaya neden olacak bu sistem zaten değişmek zorunda kalacak. Ülke olarak enerjimizi boşa harcamamak için önceden bir düzenleme ile bu sorun çözülmeli.
Bir daha ki yazımda görüşmek üzere Hoşça Kalın.
GAYRİMENKUL UZMANI
FUAT ÖZDAĞ
